Zwachtels en windsels

Zwachtels worden gebruikt om overtollig opgehoopt vocht af te voeren. Het is een smalle en lange strook textiel die u om verschillende lichaamsdelen heen kunt wikkelen. Doordat dit stuk elastische bandage druk uitoefent op het weefsel ontstaat er een gelijkmatige tegendruk. Hierdoor zal het opgehoopte vocht in arm of been een uitweg willen vinden, door bijvoorbeeld de lymfevaten. Zwachtels worden voornamelijk gebruikt voor armen en benen.

In dit artikel leest u:

Wat is een zwachtel?

Wanneer gebruik je een zwachtel?

Wat is oedeem?

Wat is zwachtelen?

Wie mag er zwachtelen?

Wat is het verschil tussen een ideaalzwachtel en hydrofiel zwachtel?

Welke soorten zwachtels zijn er?

Wat is het verschil tussen korte en lange rek zwachtels?

Wat is het verschil tussen buisverband en een zwachtel?

Zwachtels kopen bij de Boer Dental

Hoelang blijft een lang / kort drukverband zitten?

Wat is een zwachtel?

Een zwachtel is een verbandmiddel die ervoor zorgt dat er druk op het weefsel ontstaat. Bij een ophoping van overtollig vocht spreken we van oedeem. Om het vocht af te drijven en de oedeem te behandelen kan een zwachtel of windsel gebruikt worden. De zwachtel zal druk op het weefsel uitoefenen waardoor het opgehoopte vocht een uitweg zoekt. Hierdoor zal de zwachtel ervoor zorgen dat het opgehoopte vocht wordt afgedreven. Een zwachtel noemen we ook wel een windsel verband omdat u dit soort verband om een lichaamsdeel heen kunt winden. Een zwachtel kan voor verschillende ledematen worden gebruikt maar wordt voornamelijk gebruikt voor de armen en benen of de handen en voeten.

Wanneer een zwachtel gebruiken?

De zwachtel wordt voor verschillende doeleinden gebruikt. Een zwachtel wordt voornamelijk gebruikt om oedeem (ongewenste vochtophopingen) te voorkomen en te behandelen. Daarnaast wordt een windsel veel gebruikt voor het behandelen van spataderen en het behandelen van wondroos. Een zwachtel kan ook gebruikt worden bij sportblessures, om de vorming van oedeem te voorkomen. Daarnaast geven zwachtels meer steun tijdens een (sport)blessure.

Wat is oedeem?

Oedeem is een ophoping van vocht op een plaats waar het niet gewoon is. Oedeem kan ontstaan op verschillende lichaamsdelen, zoals bij de benen/voeten of bij de armen/handen. Oedeem kan ook optreden in bijvoorbeeld de buik of longen. Oedeem kan verschillende oorzaken hebben. Oedeem in de benen ontstaat wanneer de aderen het bloed niet goed afvoeren naar het hart. Daarnaast kan oedeem ook ontstaan door hartfalen of lever- en nieraandoeningen. Oedeem kunt u gemakkelijk herkennen. Er ontstaat namelijk een putje als er stevig op de huid van een patiënt wordt gedrukt. Oedeem in de longen kan worden opgemerkt als de patiënt kortademig is.

Wat is zwachtelen?

Het behandelen van oedeem met een drukverband noemen we zwachtelen. Zwachtelen wordt voornamelijk toegepast bij de armen en bij de benen. Door de druk die het verband uitoefent zal het opgehoopte vocht afdrijven naar de lymfe en veneuze vaten in.

Wie mag er zwachtelen?

Niet iedereen mag zomaar zwachtelen. Ook verpleegkundigen mogen dit niet zomaar doen. De verpleegkundige moet hier namelijk wel bevorderd voor zijn, voordat hij of zij dit mag toepassen. In de tijd dat de verpleegkundige nog niet voor bevoegd is om te zwachtelen mag hij/zij dit wel onder toeziend oog van een arts doen. De arts houdt dan nauwlettend in de gaten of de verpleegkundige de verrichtingen goed uitvoert.

Verschil ideaalzwachtel en hydrofiel zwachtel

Een zwachtel is verkrijgbaar in een elastische en een niet-elastische variant. Een elastisch hydrofiele zwachtel is elastisch, en is daarmee makkelijk aan te brengen over gebogen lichaamsdelen zoals een knie of elleboog. Wilt u het windsel gebruiken om druk uit te oefenen, dan is het niet nodig om een elastische zwachtel te gebruiken. In dit geval is een ideaal zwachtel de betere keus. De elastische hydrofiel zwachtel (elastisch) is geschikt als dekverband om druk uit te oefenen op een wond of lichaamsdeel. Hierdoor blijft het verband stevig op zijn plaats zitten.

Soorten zwachtels

Er zijn allerlei verschillende soorten zwachtels en windsels verkrijgbaar in de medische wereld. Zo zijn er korte rek zwachtels, lange rek zwachtels, elastische zwachtels, inelastische zwachtels en zelfklevende zwachtels. Voor iemand die veel beweegt en zijn beweeglijkheid zo goed mogelijk wil behouden, is een kort rek zwachtel het meest geschikt. Een lange rek zwachtel heeft de eigenschap dat deze ook druk uitoefent op de spieren als deze zich ontspannen. Inelastische zwachtels passen precies goed om de vorm van het been of de arm. De zwachtel zit hierdoor erg stevig en zal niet zomaar afzakken. Een zelfklevende zwachtel is een zwachtel waarbij één van de twee uiteinden op de zwachtel blijft plakken, maar niet op de huid. Doordat het uiteinde van de zwachtel aan de zwachtel wordt vastgeplakt zal het verband niet snel afzakken. Echter ontstaan er wel gemakkelijker afknellingen, wat niet wenselijk is. Er bestaan ook klittenband zwachtels. Een klittenband zwachtel kunt u zelf of een mantelzorger aanbrengen. Door het slimme ontwerp kan een klittenbandzwachtel eenvoudig strakker worden aangetrokken zodat er minder drukverval optreedt. Tot slot zijn er ook nog meerlaagse zwachtels. Meerlaagse zwachtels bestaan uit meerdere lagen en blijven dus beter op hun plaats zitten.

Verschil korte en lange rek zwachtels

Korte rekzwachtels hebben een lage rustdruk en een hoge werkdruk. Dit houdt in dat de korte-rekzwachtel weinig druk uitoefent wanneer de ledemaat rust heeft. Zodra de ledemaat begint te werken, oefent de korte rekzwachtel hogere druk uit. Bijvoorbeeld bij het lopen of tijdens het uitvoeren van oefeningen. De korte rekzwachtels worden voornamelijk gebruikt bij patiënten die nog goed beweeglijk zijn. 

Bij lange-rek (elastische) zwachtels is er aanzienlijk minder verschil in druk tussen werkdruk en rustdruk. Lange-rekzwachtels worden daarom gebruikt bij cliënten die niet of nauwelijks beweeglijk zijn. Omdat de lange-rek zwachtels ook tijdens rust voortdurend druk geven, moeten deze zwachtels ’s nachts (of gedurende een langere rustperiode) worden verwijderd. De constante hoge druk die deze zwachtel uitoefent, geeft namelijk een vergroot risico op afknellen.

Wat is het verschil tussen buisverband en een zwachtel?

Buisverbanden zijn rond geweven elastische verbanden die net als zwachtels compressie geven. Daarnaast kunnen ze dienen als elastisch fixatiewindsel op de armen en benen. Doordat het buisverband is rondgeweven hoeft de korte of lange rek zwachtel niet vastgezet te worden met bijvoorbeeld tape of een klemmetje. Bij wonden die regelmatig geïnspecteerd moeten worden zijn buisverbanden dus zeer geschikt om de wondinspectie efficiënt, soepel en snel te laten verlopen. Een zwachtel heeft dezelfde functie (druk uitoefenen en verband fixeren) als een buisverband, maar is niet rond geweven. Dat is dus het verschil tussen een buisverband en een zwachtel.

Zwachtels kopen bij de Boer Dental

Wilt u zwachtels bestellen? Bij de Boer Dental vindt u een ruim assortiment aan zwachtels. Wij hebben zwachtels en windsels van verschillende merken, waaronder die van Klinimed, Urgo K2 zwachtels, Tensoban, Comprilan zwachtel en coban zwachtels. Klinimed heeft bijvoorbeeld de Klinidur Forte lange rek zwachtel 7 cm x 10 m. Deze lange rek zwachtel is geschikt voor zware compressie. Dit is een bruin lange rek zwachtel en is gemaakt van duurzaam elastisch materiaal. Naast lange rek zwachtels heeft Klinimed ook korte rekzwachtels. Een voorbeeld hiervan is de zogenoemde Heka Dur Tex korte rek zwachtel 5m x 8cm. Deze rek zwachtel is speciaal geschikt voor ambulante compressietherapie. Tot slot is het goed om te weten dat Klinimed ook verschillende soorten buisverband produceert. Een voorbeeld hiervan is de Klinimed HEKAFAST Buisverband 5m x 7,5cm Multistretch. De HEKA FAST multistretch is een latexvrije, naadloos elastisch buisverband en wordt veel gebruikt bij het fixeren van verbandmateriaal.

Hoelang blijft een lang / kort drukverband zitten?

Zodra het oedeem uit het been verdwijnt, neemt de druk die de zwachtel geeft redelijk snel af. Als het oedeem (bijna) verdwenen is, kunnen goed aangebrachte zwachtels een week blijven zitten. Daarna kan overgegaan worden tot het aanmeten van therapeutisch elastische kousen. Soms wordt er toch voor gekozen om door te gaan met zwachtelen, bijvoorbeeld bij een wond op het onderbeen. Met zwachtels wordt meer druk op de wond uitgeoefend waardoor vocht en afvalstoffen beter worden afgevoerd. Dit komt de wondgenezing ten goede.